ماهنامه بازتاب اندیشه
پیاپی 52 (امرداد 1383)

جامعه سکولار به این معناست که خداوند دیگر اجتناب ناپذیر نیست و جهان از نظم استعلایی پیشین برخوردار نمی باشد. هر چند اراده خداوند در چنین جامعه ای هنوز هم می تواند در زندگی ما برای معین نمودن جای هر چیزی در جهان حضور جدی داشته باشد، چه در زندگی اجتماعی و چه خصوصی. ما در بهترین نظم سیاسی ممکن زندگی می کنیم که تا کنون در تاریخ بشر به وجود نیامده است. چارلز تایلور از فیلسوفان برجسته معاصر است که در آثار خود به مسئله دین و سکولاریسم در جامعه معاصر حساسیت نشان داده است.

علم مدرن (Science) صورت معرفتی تمدن جدید غرب است که نسبت حقیقی با عالم برقرار نمی کند و تنها هدفش تصرف در جهان است. علم مدرن در حال فروپاشی است زیرا تمدن آن رو به نابودی است. تمدن جدیدی که در راه است، صورت علمی خود را نیز به همراه خواهد آورد. تمدن دینی آینده با ظهور معصوم محقق خواهد شد. آنچه ما می سازیم تمدن دوران گذار است که برای عبور از شبه مدرنیته و زمینه سازی برای ظهور می باشد.

به نظر آقای کدیور، فقاهت از تخصص های لازم در اداره جامعه است؛ اما نیازی به تصدی بالمباشرة فقیه وجود ندارد؛ بلکه دلیلی بر خلاف آن وجود دارد. به نظر ایشان برای اداره جامعه باید به علوم ناظر به موضوعات مانند اقتصاد و سیاست روی اورد، نه علوم ناظر به احکام کلی.

نویسنده دین را باستانی و حقوق بشر را پدیده ای نو و مبنای دین را عبودیت و مبنای حقوق بشر را انسان چونان انسان ذکر می کند و بدین جهت این دو را ناسازگار می داند و ادعای کسانی را که دین و حقوق بشر راسازگار معرفی می کنند گزاره ای سلیقه ای و گفتاری بر می شمارد که هیچ مستندی ندارد.

تصور نویسنده گمنام این مقاله بر آن است که تلویزیون می تواند و باید تبدیل به دانشگاهی عمومی شود. برای دست یابی به چنین آرمانی، راه پر پیچ و خمی پیش رو دارد و باید به نقد خود بپردازد. وی با برشمردن هفت ویژگی جامعه امروز ما، به نقد ساختاری، تخصصی، فرهنگی، سواد رسانه ای، تفکیک برنامه ریزی و نظارت و رابطه مردم و مسئولان می پردازد.

آقای نصیری تمدن غرب و دست آوردهای آن را به طور کلی مذموم می شمارد و استفاده از برخی دست آوردهای آن را از جهت اضطرار می داند و در این زمینه برخی ادله دیدگاه مخالف را نقد می نمایند.

آموزه های دینی مسلمانان برای معضلات و مشکلات زن در جامعه امروز و تحکیم خانواده چه تدبیری اندیشیده است. آموزه های دینی چگونه می خواهد تبعیض و نابرابری را که منشاء همه مشکلات زنان است. از میان بردارد. تا زمانی که ریاست و حاکمیت مطلق خانواده در اختیار مرد است و زن هیچ گونه حقی در خانواده ندارد. مشکلات زنان همچنان پا برجاست. بنابراین باید با نگاه دوباره به منابع دینی، الگوی برابری و تشابه زن و مرد را در دنیای امروز به شیوه اسلامی ارائه نمود.

مطابق نظریه فقهای شیعه، مرد و زن در مقابل یکدیگر قصاص می شوند: لیکن قصاص نفس مرد در برابر نفس زن، مشروط به پرداخت نصف دیه مرد است. اما زن و مرد در قصاص عضو، تا رسیدن دیه عضو به ثلث دیه کامل، با یکدیگر برابرند و پس از آن، قصاص عضو مرد در برابر عضو زن، مشروط به پرداخت نصف دیه عضو مرد است. دیه نفس زن نیز نصف دیه نفس مرد است: لیکن مرد و زن در دیه عصو تا رسیدن آن به ثلث دیه کامل با یکدیگر مساوی اند و پس از آن، دیه عضو زن به نصف دیه عضو مرد کاهش می یابد.

این گفت و گو به بررسی وجه مشترک دیدگاه های فمینیستی پرداخته است. بسیاری از مخالفت ها با فمینیسم، به دلیل عدم آشنایی با دیدگاه های فمینیستی صورت می گیرد. فمینیسم با مردان، تقابل و تعارض ندارد؛ بلکه با فرهنگ مردسالاری در ستیز است و می کوشد تا میان زن و مرد در تمام عرصه های جامعه، برابری ایجاد کند.